SESİNİZİ DİNLEYİN

Ses ruhun aynasıdır. İnsanlar arası iletişimin en önemli parametresi olan ses, son derece kompleks bir şifreye sahiptir. Bu şifre, basit bir cümleyi farklı anlamlara sokar ve düzyazıyı şiir, şiiri düzyazı haline getirebilir. Yine aynı şifreyle aşk; aynı şifreyle nefrete dönüşür cümle.

Mekanik olarak, sesimizin oluşumu akciğerlerdeki havanın sıkıştırılmasıyla başlar. Bu, sesin enerji kaynağıdır ve enerji ile dolan hava ses tellerinin arasından geçerken ses dalgalarına dönüşür. Ancak gırtlak seviyesindeki ses, cızırtıya benzeyen ham bir sestir. Bu ses, dudaklarımızdan bedenimizi terk edinceye kadar boğaz ve ağız-burun boşluklarında şekillenir ve bir avuç çamurun heykel haline dönüşümüne benzer bir değişime uğrar.

Gizli hazinemiz olan sesimizle ilgili sorunları nedense çoğu zaman önemsemeyiz. Sesimizdeki bozulmalar, aradan günler haftalar geçince doktora başvurmaya değer hale gelir. Ancak göz önünde olan, örneğin gözümüzde bir çapak batması bizi hemen ertesi gün hastaneye taşır.

Ses bozuklukları iki ana grupta incelenir. Fonksiyonel ses bozukluklarında, ses tellerinde görünen bir hastalık yoktur. Sesi oluşturan kaslar ve solunum tekniğinde problem vardır. Tedavi, temelde ses terapisi, yani ses kullanım alışkanlığının farklı tekniklerle değiştirilmesidir. Bu durum, bazen çok dramatik bir halde karşımıza çıkar. Ergenlik döneminde erkek çocukların seslerinde olan değişim bazı bireylerde tamamlanamaz. Dikkat çekici özellikte ince ve çatlak ses, tedavisiz kalırsa erişkin çağlara taşınabilir. Bu anormal ses yüzünden kişinin ruhunda büyük fırtınalar yaşanır. Sosyal çekingenlikle başlayan ve içedönük güvensiz kişilik gelişimiyle devam eden bu süreç, kimi zaman agresif özellikler kazanır. Puberfoni olarak bilinen bu ses bozukluğunun tedavisi, bir ses kliniğinde bir tek ses terapi seansı ile yapılabilir.

Organik ses bozukluklarında ise ses tellerinde nodül, polip veya kanser gibi kitleler, ses tellerinin çalışmasını etkileyen nörolojik hastalıklar sayılabilir. Bu tip hastalıklarda ses terapilerine cerrahi ve ilaç tedavileri eklenebilir. Örnek olarak sesi ilk birkaç hafta çok değiştirmeyen gırtlak kanserini alalım. Sinsice büyüyüp yayılan kanser hücreleri ilk günlerde bilinçsizce alınan antibiyotikler ve öksürük şuruplarından hiç etkilenmez. Erken teşhisle basit bir cerrahi veya sadece ışın tedavisiyle tedavi edilebilen hastalık, ileri evrelerde tüm gırtlağın alınması; daha kötüsü hayatı tehdit eder bir hale gelebilir.

İki günü aşan ses bozukluklarında sebebi ne olursa olsun bir KBB hekimine başvurmalısınız. Sesinizle ilgili sorun olup olmadığından emin olamıyor musunuz? İşte size kendi sesinizi değerlendirebileceğiniz bir test:

Aşağıdaki önergelerden, sizin sesiniz için doğru olanlarını (+) ; doğru olmayanlarını (-) işareti ile değerlendirin.

1. Konuşurken sık sık nefesinizin yetmediğini hissediyorsunuz.
2. Kendi sesinizi bir kayıt cihazından dinlemekten (Teyp, video, vb) hoşlanmıyorsunuz.
3. Sesiniz konuştukça yoruluyor.
4. Sizi tanımayan kişiler telefonda sizi olduğunuzdan daha genç veya yaşlı sanıyor.
5. Sesiniz yorulunca sanki uzaktan, zayıf olarak geliyor.
6. Sesiniz sabah ve akşam farklı çıkıyor.
7. Çok konuşursanız boğazınızda acıma oluyor.
8. Bazı durumlarda insanlar sesinizi duymakta zorlanıyor.
9. Sesiniz eskiden olduğu gibi iyi çıkmıyor.
10. Sesiniz sanki burundan geliyor.
11. Sesiniz hastaymışsınız gibi algılanıyor.
12. Gerçekten sinirlendiğinizde veya yorulduğunuz zaman sesiniz hiç çıkmayabiliyor.
13. Konuşurken sesinizi istediğiniz gibi kullanamıyorsunuz.
14. Ses tonunuzun değişmesini isterdiniz.
15. Şu anki sesiniz, gerçek sizi yansıtmıyor.
16. Sık sık boğazınızı temizliyorsunuz.
17. Soğuk algınlığı veya alerjik durumlarda bazen sesiniz tamamen kısılıyor
18. Uzun konuşmalardan sonra boğazınız aşırı kuruyor ve tahriş olmuş gibi hissediyorsunuz.
19. Söyledikleriniz sıkça yanlış anlaşılıyor.
20. Telefonda konuştuğunuz yabancılar sizi karşı cins (Erkekseniz bayan, bayansanız erkek) sanıyor.

Yukarıdaki 20 önergeye verdiğiniz (+) işaretlerini toplayın, sonucu aşağıdaki tabloda değerlendirin:

0-2 arasında ise: Endişelenmenizi gerektirecek ciddi bir durum yok

3-4 arasında ise: Endişelenmenizi gerektirecek bir durum olabilir

5-8 arasında ise: Endişelenmeniz gerekir, bir uzman görüşüne başvurun

9 ve üstünde ise: Kısa sürede bir ses kliniğine veya KBB Uzmanına başvurun

Endişe derecesi arttıkça, en azından sesinizi yanlış kullanıyorsunuz demektir. Doğal sesinizi kullanamıyor musunuz? O halde bunu değiştirmek ve hayatınızın bundan sonraki bölümünde sizi engelleyecek bu sorun için bir şeyler yapın. Sesinizi önemseyin, sesinizin farkına varın, sesinizi dinleyin. Amatör korolar, hem kişisel gelişiminize katkı sağlar, hem de bir anlamda sivil toplum kuruluşu gibi toplumsal uzlaşma zeminini genişletir. Unutmayın, herkes -ama herkes- şarkı söyleyebilir.